İtikaf Ne Demek? Anlamı Nedir? İtikaf Nasıl Yapılır?

İtikaf ne demek itikafın anlamı nedir? Ramazan ayının özel sünnetlerinden olan itikaf nasıl yapılır? Kadınların itikafı nasıl olur? İtikaf hakkında merak ettiğiniz bir çok konu ve  İtikafın şartları, hangi durumlarda  bozulup, hangi durumlarda bozulmadığı, İtikafta kalmanın belli bir süresi var mıdır? İtikafı bozan şeyler nelerdir? gibi soruların yanıtları yazımızda...

İtikaf özü itibari ile kişinin tüm vaktini Allah’a vermesi, dünyadan yüz çevirerek daima Rabbi ile meşgul olmasıdır. Aynı zamanda bir ibadet olan itikafın kuralları ise Allah ve Rasulü tarafından belirlenmiş ve bizlere ulaşmıştır. Peygamber Efendimizin bilhassa Ramazan ayının son günlerinde itikafa girmesi sebebi ile Ramazan ayına özel sünnetlerden kabul edilir. 

İtikaf Ne Demek?

İtikaf ne demek? Sözlük manası tüm vakitlerini doldurmak, bir yere kapanmak, köşesine çekilerek yaşamaktır. Istılahta ise itikâf (cemaatle namaz kılınabilen) bir mescitte oruçlu olarak, ibadet amacıyla, belli bir zaman dilimi için kalmaya niyet ederek oradaki vaktini ibadetle geçirmek demektir

İbni Kayyım rahimehullahın tanımına göre itikâf kalbi Allah’a bağlamak, tüm meşguliyetlerden uzaklaşıp yalnız Allah’la meşgul olmak, Allah’tan başka her şeyden kopup tüm düşünce ve fikri Allah’ın zikri ve sevgisi ile doldurmaktır. Bu şartlarda geçen bir itikâf için “Eğer kalp, Allah’a bağlanmışsa ne kadar zevkli vakit geçirecektir” yorumunda bulunur.

Bir yönüyle aslında itikâf günahların ağırlığından ve hayatın yorgunluğundan sıyrılıp Rabbimizin huzurunda soluklanmaktır.

İbn-i Ata ise i’tikafa giren kişiyi, bir ihtiyacından dolayı padişahın kapısına giden ve padişah istediğini verinceye kadar oradan ayrılmayan dilenen bir adama benzetmektedir. Nasıl ki bu dilenci adam, muhtaçtır ve ısrarcıdır kul da tıpkı bu dilenci gibi Allah’ın mağfiretine, keremine ondan gelecek her türlü hayra muhtaçtır ve gidebileceği başka hiçbir kapı da yoktur!..

İtikaf Nasıl Yapılır?

Sünnet olan itikafa girecek kişinin Ramazan orucunu tutuyor olmasının yanında fıkhi açıdan da temiz olması gerekir. Yani itikafa girecek olan kadınların hayız ve nifas halinde bulunmaması gerekir. Erkeklerde cünüplük orucu ve itikafı bozmaz. Kişi gusül abdesti alarak itikafa devam edebilir. Bu şartlar yerine getirildikten sonra kişi Camiye girip niyet edince itikafı başlar.

Kadınların İtikafı Nasıl Olur?

Kadınların itikafı nasıl olur? Kadınların itikafında erkeklerdeki gibi cami zorunluluğu yoktur. Kadınlar itikafa evlerinde ya da bir mescitte  girebilirler. 

İtikaf şartları nelerdir? Allah Rasulü’nün itikafı nasıldı?

Ramazan ayının son on gününde girilen itikâf ibadeti Allah Rasulü’nün vefat edinceye kadar terk etmeden devam ettiği müekked sünnetlerindendir. İbni Mace’de yer alan bilgiye göre vefat edeceği sene 20 gün boyunca itikafta kalmıştır.

Allah Rasulü’nün İtikâfa özellikle Ramazan ayının son on gününde girmesinin nedeni Kadir gecesinin bu günlerin gecesinde olmasından kaynaklanmaktadır.

Alparslan Kuytul Hocaefendi de itikafın son on günde olmasının bir hikmeti olarak şöyle bir yorumlamada bulunur; "Yirmi gün oruç tutmuş ve gücü azalmış olan Müslümanın çalışmayı terk etmesi ve istirahat etmesi yolu gösterilmektedir. Yirmi gün boyunca nefsini terbiye etmiş Müslümana son on günde bunu hızlandırması imkanı sunulmaktadır."

Buhari’de yer alan Hz. Ali (r.a.) ‘den gelen rivayette “Rasûlullah, (s.a.v.) Ramazan’ın son on gününde aile fertlerini ibadet etmeleri için uyandırırdı.” Bilgisi yer alır.

Allah Rasulü (s.a.v.) itikâfa gireceği zaman Mescid-i Nebevî’de kendisine bir yer (çadır) hazırlar, orada hep ibadetle meşgul olur, zorunlu olmadıkça dışarıya çıkmazdı.

Ve yine İtikâfta iken; dünyevî işlerle meşgul olmaz, hanımlarıyla birlikte olmaz, toplumsal ilişkilerine bir müddet için ara verirdi.

İtikafa Ne Zaman Girilebilir? İtikafta Kalmanın Belli Bir Süresi Var mıdır?

Bu soruya doğru cevabı verebilmek için ilk önce itikafın çeşitlerini bilmek gerekir. İtikaf vacip, sünnet ve müstehab olmak üzere üçe ayrılır.

Vacip İtikaf:

Kişinin adadığı itikaflar bu kısma girer. Adakta bulunan bir kişiye adağını yerine getirmek vacip olur. Bunun belli bir süresi yoktur. Ne kadar adadıysa istediği uygun bir vakitte adağını tamamlamak üzere itikafa girebilir. Vacip olan itikafın da gündüzü oruçlu geçmelidir. Alimlerimiz vacip itikafın en azının bir gün olduğunu belirtmiştir.

Sünnet İtikaf:

Peygamberimiz oruç farz kılındığı seneden itibaren her yıl Ramazanın son on gününde itikafa girmiştir. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, II, 67, 129). Bu nedenle kişi sünnet olan itikafa girmek istiyorsa bunu ancak Ramazan ayının son on gününde yapabilir. İtikafta kalma süresi de yine kişiye bağlıdır. İtikafın gerçekleşebilmesi için geçmesi gereken en az müddeti ;Hanefi mezhebinin meşhur imamlarından İmam Yusuf’a göre en az 1 gün, İmam Muhammed’e göre en az 1 saat, Malikî mezhebine göre 1 gün ve bir gece, Şafiilere göre ise ‘Subhanallah’ diyecek bir zamandan fazla durmaktır. Hanbelî mezhebine göre ise bir an durmaktır.

Müstehab itikaf:

İtikafın bu kısmında oruç şart değildir. Bu nedenle kişi istediği vakitte bir saatliğine bile olsa itikafa girebilir. Önemli olan Camide olması ve niyet etmesidir.

İtikafta Ne Yapılır?

İtikaf özü itibari ile vakti Allah ile doldurmak olduğu için itikafa giren kişinin dünyalık işlerden uzaklaşması gerekir. İtikafta olduğu sürece itikafta Vaktini Namaz kılmak, Kuran Okumak, zikir çekmek, tefekkür etmek (yaratılanları, ölümü, geçmiş hayatını vb.) gibi ibadetlerle geçirmelidir. İtikafa giren kişinin uyuma ve dinlenmesi de itikaf dahilindedir.

Mutasavvıfların hayatına ve alimlerimizin tavsiyelerine baktığımızda itikafta hatta  Ramazan ayı süresince ilmihalden ‘Oruç Bölümü’ tekrar edilmeli, Kur’an-ı Kerim’i çokça okuyarak manası üzerine düşünülmeli, herkesin uykuda olduğu vakitler daha iyi değerlendirilmeli, normal zamanlarda bilhassa vakit bulamadığımız işrak namazı gibi nafile ibadetler eda edilmeli, Kur’an’dan ezberler yapılmalı, camiye gelen insanlara tebliğde bulunarak onlarla ilgilenilmelidir.

İtikafı Bozan Şeyler Nelerdir?

İtikafı bozan şeylerin başında mescidin terk edilmesi gelir. Kişi mescidi ancak şer’i ve zorunlu hallerde terk edebilir. Cinsi münasebet ve bayılmak da itikafı bozan şeyler arasındadır.

Öte yandan, abdest ihtiyaçlarını gidermek ve gusletmek için çıkmak gerekirse bu tabiî bir özür olduğundan abdest için veya gusül için çıkmak itikâfı bozmaz.